دستگاه های جوانسازی و نحوه عملکرد و اثرات بعد از انجام آن ها

پیری پوست یک روند طبیعی است. این امر تحت تأثیر عوامل داخلی مانند ژنتیک و عوامل خارجی از جمله قرار گرفتن در معرض آفتاب (آسیب UV)، سیگار کشیدن، الکل، رژیم غذایی نامناسب، آلودگی محیط زیست و استرس صورت می‌پذیرد. پوست در حال پیر شدن به تدریج اجزای اصلی ساختاری مانند کلاژن، الاستین و ترکیبات نگهدارنده رطوبت به نام هیالورونیک اسید را از دست می‌دهد. توانایی مقابله با رادیکال‌های آزاد آسیب رسان که در اثر مواجهه با محیط خارجی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب و متابولیسم سلولی داخلی تولید می‌شود، نیز کاهش می‌یابد. با گذشت زمان، فرسودگی ناشی از پیری، آسیب دیدگی و عوامل محیطی به صورت چین و چروک، زخم، لکه‌های پیری و تغییر رنگ در لایه‌های بیرونی پوست مشاهده می‌شوند. یکی از روش های به تاخیر انداختن روند پیری استفاده متناوب از دستگاه های جوانسازی است. در ادامه به معرفی برخی از دستگاه های جوانسازی خواهیم پرداخت.

شکل 1: روند طبیعی پیر شدن

جوانسازی

فرآیند جوان‌سازی پوست به عنوان فرآیند معکوس کننده علائم قابل مشاهده پیری تعریف می‌شود. فرایندهای جوان‌سازی پوست با کاهش چین و چروک و خطوط و همچنین نواحی سفت و شل شده پوست کمک می‌کنند تا پوست با ظاهری جوانتر و حتی سالم‌تر به نظر برسد. برای جوانسازی پوست می‌توان از تکنیک‌ها و داروهای مختلفی استفاده نمود. پزشکان در روش کلینیکال از دستگاه‌های مدرن برای جوانسازی پوست استفاده می‌کنند.

معرفی دستگاه های جوانسازی

1) جوانسازی با هایفوتراپی

پوست از چند لایه تشکیل شده است. برای تحریک بازسازی کلاژن، انرژی گرمایی باید به لایه SMAS (عضله)، زیر اپیدرم و درم برسد. در روش غیرجراحی HIFU، با متمرکزسازی امواج مافوق صوت با شدت بالا در نقاط مورد نظر (در حدود 3 تا 5/4 میلی متر در لایه SMAS ) و تحریک پوست آن مناطق می‌توان به تولید بیشتر کلاژن کمک نمود بدون اینکه به بافتهای اطراف آسیبی برسد.

در حال حاضر، HIFU تنها فناوری در بازار است که می‌تواند به SMAS نفوذ کند. فناوری HIFU ملانین روی پوست را هدف قرار نمی‌دهد، بنابراین درمان برای انواع مختلف پوست و رنگ مناسب است. استفاده از دستگاه های جوانسازی مانند هایفوتراپی مزایایی زیادی از جمله موارد زیر را در بر دارد:

• برطرف شدن چین و چروک های اطراف پیشانی، چشم، دهان و غیره
• لیفتینگ و سفت شدن پوست هر دو گونه
• بهبود قابلیت ارتجاعی پوست و شکل گیری هم ترازی اجزای صورت
• کاهش خطوط گوشه دهان (خطوط ماریونت)
• برطرف شدن غبغب
• سفت شدن بافت پوست در پیشانی و لیفتینگ خطوط ابرو
• بهبود رنگ پوست و روشن سازی

برای دستیابی به نتایج قابل مشاهده، 1 تا 2 جلسه و در ادامه جلسه پیگیری در طی 4 تا 6 ماه بعد توصیه می‌شود، اگرچه ممکن است یک جلسه برای بعضی‌ها کافی باشد. نتایج 10 هفته پس از درمان به وضوح قابل مشاهده است. با افزایش بازسازی الاستین و کلاژن در پوست، نتایج به تدریج طی 3 تا 6 ماه ظاهر می‌شوند. نتایج معمولاً یک سال طول می‌کشد و در هر فرد متفاوت است.

دستگاه‌های جوانسازی HIFU متنوعی در بازار موجود است. هایفو دابلو از پیشرفته‌ترین این دستگاه‌هاست که از صفحه‌ی نمایشی با وضوح بسیار بالا و سیستم کنترل قوی برخوردار است و از کارتریج‌های مجزا (عمق نفوذ و میزان انرژی آنها با یکدیگر متفاوت است) برای نواحی مختلف بدن استفاده می‌کند.

کارایی بسیار عالی این دستگاه ناشی از قدرت پایدار و انعقاد حرارتی بسیار متمرکز آن می‌باشد. این دستگاه از توابع اختیاری مختلفی برخوردار است به طوریکه نگهداری اطلاعات بیماران و … امکان پذیر می‌باشد.

شکل 2: انواع کارتریج‌های هایفو دابلو

هایفو دابلو تنها برای جوان‌سازی صورت نیست می‌توان از در نواحی بدن نیز استفاده کرد و سلولیت و ترک‌های پوستی را هدف قرار دهد. در هایفو دابلو برخلاف لیفتیگ با نخ هیچگونه سوارخ و آسیبی در پوست ایجاد نمی شود و نیازی به بستری و بی حسی موضعی نیست. همچنین دارای نتایج بهتر و غیر تهاجمی تر و ماندگارتر می باشد.

شکل 3: مناطقی از صورت که می توان از دستگاه Doublo HIFU استفاده کرد.

شکل 4: دستگاه Doublo HIFU

یکی دیگر از دستگاه های جوانسازی هایفو دابلد گلد (Doublo Gold HIFU) است که سومین نسل از فناوری HIFU برای لیفت غیرتهاجمی و لاغری موضعی است که در کره جنوبی ساخته شده است و بر خلاف سایر فناوری‌های HIFU، زمان لازم برای تکمیل روش را به نصف کاهش می‌دهد. از طرف دیگر، Doublo Gold سریعتر از سایر دستگاه‌هاست زیرا از فناوری شات دور دو طرفه در مقایسه با شات یک طرفه استفاده می‌کند. این دستگاه دارای یک سیستم بصری مدرن و راحت است و همچنین شامل کارتریج‌های مختلفی است که انرژی فراصوت را با عمق، طول موج و سرعت مختلف ارائه می‌دهند. مزایای مزایای هایفو دابلو گلد (Doublo Gold HIFU) عبارتند از:

• یک درمان سریع (300 شات درعرض 8 دقیقه)
• ایمن (بدون آسیب به سطح پوست)
• راحت
• بدون درد و ناراحتی
• بدون خونریزی
• نتایج طولانی مدت

شکل 5: مقایسه دو روش شات

شکل 6: چهار کارتریج مورد استفاده در هایفو دابلو گلد

شکل 7: مقایسه قبل و بعد از استفاده از دستگاه هایفو دابلد گلد

مشخصه اصلی این مدل خاص این است که مدت زمان درمان از 17 به 8 دقیقه برای کل صورت به نصف کاهش یافته است. توانایی قطع نشدن امواج صوتی، زمان بهبودی را تسریع ساخته و در نتیجه، استفاده از این دستگاه برای بیمار خوشایند است. در موارد زیر استفاده از دستگاه توصیه نمی‌شود:

• زخم‌های باز، ضایعات پوستی
• بارداری، شیردهی
• سرطان یا بیماری جدی غدد درون‌ریز
• اشکال شدید آکنه در ناحیه صورت و گردن
• بیماری پوستی سیستماتیک یا موضعی که در اثر آن، بازسازی سلول‌های پوست با اختلال مواجه می‌شود
• مصرف داروهای ضد انعقاد خون

2) جوانسازی با رادیوفرکانسی (اسکارلت)

از جمله دستگاه های جوانسازی دیگر دستگاه آر اف فرکشنال سوزنی است.  استفاده از امواج RF (امواج رادیویی) یکی از روشهای ایمن و غیرتهاجمی برای از بین بردن چین و چروک صورت، پیری، آکنه، سلولیت و … است. در روش رادیو فرکانسی از امواج رادیویی سطح پایین برای ایجاد واکنش گرمایی در داخل درم استفاده می‌شود. متابولیزه شدن سلو‌ل‌ها و فیبرهای ناسالم در اثر گرما به تحریک سلول‌های جدید و سالم منجر می‌شود. در این روش، گرمای حاصل از انتقال جریان از طریق الکترودهای دستگاه به لایه‌های مختلف پوست باعث تحریک تولید کلاژن و الاستین می‌شود.

آر اف فرکشنال، پیشرفته‌ترین دستگاهی است که از امواج رادیویی استفاده می‌کند و دو نوع دستگاه آر اف فرکشنال وجود دارد: الف) RF سوزنی و ب) RF غیرسوزنی. RF سوزنی در حال حاضر به عنوان دستگاه کارآمدتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در دستگاه آر اف فرکشنال سوزنی، با نفوذ ریز سوزن‌های عایق شده (به قطر 200 میکرون) به درم، پالس فرکانس رادیویی با کشش بالا به بافت مورد نظر می‌رسد. این سوزنهای بسیار ریز به عنوان الکترود عمل می‌کنند و در عمق مشخصی مستقیماً به داخل پوست رانده می‌شوند و سپس انرژی فرکانس رادیویی در داخل پوست آزاد می شود. این امر باعث گرم شدن یکنواخت بافت عمیق می‌شود و سپس، کلاژن تحریک شده و فیبرهای جدید کلاژن تولید می‌شوند. نوک سوزن حاوی 25 سوزن بسیار کوچک طلایی است که به عنوان یک رسانای داخلی عمل می‌کند. در شکل 8، مراحل کار ارائه شده است.

شکل 8: عملیات آر اف فرکشنال سوزنی

شکل 9: قبل و بعد از استفاده از دستگاه آر اف فرکشنال سوزنی

ملاحظات:

• قبل از شروع، صورت به مدت 40 دقیقه باید بی‌حس شود.
• بسته به ناحیه و آستانه درد، عملیات کل صورت تقریباً 30-20 دقیقه طول می‌کشد.
• درمان ممکن است کمی ناخوشایند باشد، اما دردناک نیست. گرمای شدیدی را احساس خواهید کرد، شبیه احساس آفتاب سوختگی و پوست بلافاصله پس از درمان قرمز به نظر می‌رسد. برای درمانهای تهاجمی‌تر ممکن است از یک کرم بی حس کننده موضعی استفاده شود تا هرگونه احتمال بروز هر گونه ناراحتی کاهش یابد.
• بعد از 4 روز علائم سوزن ناپدید می‌شوند و فرد در صورت خود احساس سفتی و لیفتیگ می‌کند.
• درمان باید چندین بار تکرار شود تا تفاوت محسوسی مشاهده گردد، این امر به برطرف شدن چین و چروک، سفت شدن پوست، جوانسازی، کاهش اندازه منافذ، برطرف شدن غبغب، از بین رفتن جای جوش و اسکار، ترشح بیش از حد چربی پوست و تعرق زیاد کمک می‌کند.
• استفاده از این روش در فصول گرم سال و برای افرادی با پوستهای سبزه بلامانع است.
• این روش برای زنان باردار، افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا، افرادی با مشکلات انعقاد خون و همچنین افراد با حساسیت نسبت به فلز طلای بکار رفته در سوزنها مناسب نیست.

برندهای مختلفی از دستگاه RF سوزنی در بازار موجود می‌باشد که برند اسکارلت در حال حاضر به عنوان برند برتر معرفی می‌گردد:

• در برند اسکارلت از امواج رادیوفرکانسی دو قطبی استفاده می‌شود که برخلاف سایر دستگاه‌های مشابه تک قطبی، انرژی متمرکز بیشتری را تولید می‌کند.
• سوزنها در دستگاه اسکارلت برخلاف سایر دستگاه‌های فرکشنال سوزنی دارای سطحی صاف و موازی هستند.
• امواج این دستگاه تاثیری بر ملانین موجود در پوست ندارند.
• فرکانس مورد استفاده در دستگاه اسکارلت برابر با 2 MHz است و می‌تواند به خوبی در پوست‌های مرطوب و خشک نفوذ کند.
• این دستگاه دارای قابلیت تنظیم عمق (با دقت 1/0 میلی متر) و تنظیم زمان پالس (با دقت 100 میلی ثانیه) است.

3) دستگاه های جوانسازی لیزر

جوانسازی با لیزر درمانی برای کاهش چین و چروک صورت و بی نظمی‌های پوستی مانند لکه‌ها یا جای جوش است. این روش، پرتوهای پالسی کوتاه و متمرکز نور را به سمت پوست نامنظم هدایت می‌کند و دقیقاً لایه به لایه پوست را از بین می‌برد. سلولهای پوستی جدیدی که در حین ترمیم ایجاد می‌شوند، سطحی محکم‌تر و جوان‌تر به پوست می‌دهند. این روش را می‌توان به تنهایی یا با سایر روش‌های زیبایی صورت انجام داد. نواحی درمان با لیزر شامل خطوط دور چشم و لب، جای جوش و اسکار، خط خنده و سایر موارد می‌باشد. مراحل جوانسازی با لیزر عبارتند از:

• آماده سازی پوست از چند هفته قبل از انجام لیزر
• استفاده از بی حس کننده موضعی برای کاهش درد در ابتدای عملیات
• پاکسازی پوست و قرار دادن عینک بر روی چشم به منظور جلوگیری از آسیب و سپس شروع عملیات
• پس از پایان عملیات ممکن است به باندپیچی زخمها یا استفاده از کرمها نیاز باشد.

حداقل مدت زمان لازم برای انجام لیزر جوان سازی و زیبائی پوست در حدود سی دقیقه است. تعداد جلسات لازم برای انجام این کار بسته به شرایط پوست و ناحیه هدف متفاوت است. لیزرها براساس طول موج و میزان نفوذپذیری به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. لیزر دی اکسید کربن (CO2): در این لیزر، پرتوهای نور با پالسهای بسیار کوتاه بر روی لایه‌های پوست تابانده می‌شوند. از این نوع لیزر برای درمان پیری ناشی از نور خورشید، لایه برداری عمیق پوست و برطرف سازی لکه‌های مقاوم به سایر درمان‌ها استفاده می‌شود.
2. لیزر حالت جامد: لیزری با محیط بلوری یا شیشه‌ای آلاییده با یون است و خود به انواع مختلفی مانند لیزر Nd:YAG (گارنت آلومینیومی ایتریم با دوز نئودیمیوم) و لیزر ایربیوم (Er) تقسیم می‌شود. لیزر اربیوم برخلاف لیزر Nd: YAG به شدت توسط آب جذب می‌شود. از لیزر اربیوم برخلاف لیزر دی اکسید کربن برای درمان ناهمواری‌های خفیف پوستی استفاده می‌شود.

شکل 10: قبل و بعد از استفاده از لیزر

دستگاه زئوکوترا که در حال حاضر به عنوان بهترین دستگاه لیزری برای از بین بردن جای جوش و لکه‌های پیری و چین و چروک در جهان مطرح است، از کریستال‌های Nd: YAG استفاده می‌کند و طول موج بی‌نظیر 2790ایی آن باعث می‌شود تا لایه‌های عمیق پوست گرم شوند، بدون اینکه سطح پوست دچار آسیب شود. پس از استفاده از این دستگاه، نیازی به مراقبتهای سنگین نیست و فرد مطمئن خواهد بود که تنها با یک جلسه به یک درمان قطعی دست یافته است.

جدول 1: مزایای هایفو دابلو گلد در مقایسه با RF و لیزر

4) لایت تراپی (فتوتراپی)

دستگاه های جوانسازی لایت تراپی یک روش غیرتهاجمی برای ترمیم و بازسازی بافت است. درمان بر اساس استفاده از دستگاه ساطع کننده نور انجام می‌شود و فوتون‌های حاصل توسط بافت‌های بیولوژیکی جذب شده و به عملیات فتوشیمیایی، فتوفیزیکی و فوتوبیولوژی منجر می‌شوند. لایت تراپی اثرات حرارتی ندارد، زیرا دستگاه‌هایی که در این روش استفاده می‌شوند عبارتند از لیزر کم قدرت و LED. یعنی هیچ آسیب پوستی وجود ندارد و نیازی به زمان بهبودی نیست.
دستگاه‌های LED در طیف گسترده‌ای از طول موج‌ها، از UV در طیف مرئی تا مادون قرمز (247-1300 نانومتر) تولید می‌شوند.

در مقایسه با لیزر، دستگاه‌های LED هزینه کمتری دارند و در سازهایی استفاده می‌شوند که می‌توانند سطوح بزرگتری را روشن کنند. مطالعات نشان داده است که LEDها می‌توانند در روش‌های درمانی با نتایج عالی مورد استفاده قرار گیرند. کاربرد اصلی LEDها در ترمیم زخم و جوان‌سازی بافت بوده است زیرا باعث ایجاد تروما یا تخریب بافت نمی‌شوند (زیرا برخلاف سایر لایت تراپی‌ها شامل امواج فرابنفش نیستند). برخی از یافته‌ها نشان می‌دهد که در صورت استفاده از پارامترهای مناسب، نور با تعدیل فعالیت سلولی و بیان کلاژن با کاهش ماتریکس متالوپروتئیناز، بر بازسازی پوست تأثیر می‌گذارد.

معمولاً طول موج‌ها با عملکردی که برای آنها لازم است انتخاب می‌شوند. از طول موج در محدوده آبی (400-470 نانومتر) عمدتا در درمان آکنه استفاده می‌شود. طول موج در محدوده سبز (500-570 نانومتر) برای تحریک تکثیر فیبروبلاست‌ها و تولید کلاژن بکار برده می‌شود. محدوده مادون قرمز (700–1200 نانومتر) روند بهبودی ضایعات موجود در پوست را تسریع می‌کند، تکثیر تمایز سلول را افزایش می‌دهد و همچنین به افزایش ماتریکس خارج سلولی کمک می‌کند. لایت تراپی برای انواع رنگ پوست قابل اجرا است و هر جلسه آن در حدود 20 دقیقه به طول می‌انجامد.

شکل 11: میزان نفوذ طول موج های بکار رفته در لایت تراپی

ماسک‌های لایت درمانی LED از انرژی فوتون برای بازسازی سلول‌ها، کاهش التهاب، التیام زخم ها، کاهش آکنه، افزایش جوانسازی پوست و پراکندگی خوشه‌های ملانوسیت استفاده می‌کنند. این ماسکها به راحتی بر روی صورت قرار گرفته و نیازی به استفاده از دست نیست. هر ماسک با 7 رنگ و کارایی مختلف در بازار موجود است.

LED مورد استفاده در دستگاه‌های خانگی بسیار ضعیف‌تر از سایر دستگاه‌هاست. در واقع، دستگاه‌ها اغلب تحت آزمایش دقیق‌تر قرار می‌گیرند، زیرا ایمنی آنها بدون حضور متخصص باید به اندازه کافی باشد. برای اطمینان از ایمنی، باید ماسک LED دارای تائیدیه FDA خریداری شود.

شکل 12: رنگهای مختلف ماسک‌های موجود